دستگاه فشارسنج خون چیست؟
دستگاه فشارسنج خون که با نام هایی نظیر اسفیگمومانومتر یا مانومتر خون شناخته می شود، وسیله ای مطمئن برای اندازه گیری، کنترل و محافظت پزشکی، سبب بررسی و تعیین فشار خون به روش غیر تهاجمی است. این دستگاه، دارای قابلیت اندازه گیری فشار خون سیستولیک (زمان منقبض شدن قلب، که خون از سمت قلب به شریان ها پمپاژ می شود) و فشار خون دیاستولیک (زمانی که قلب دارای ضربان های آرام است و خون، مجدد به سوی قلب باز می گردد) با واحد اندازه گیری میلیمتر جیوه می باشد.
بنا به مطالعات صورت گرفته، منشاء بسیاری از بیماری ها، فشار خون می باشد، در نتیجه عدم توجه به کنترل دائمی فشار خون، مخصوصا در سنین بالا، می تواند آسیب های جدی از جمله سکته های مغزی و بیماری های قلبی به همراه داشته باشد. آگاهی، تشخیص به موقع و کنترل مداوم فشار خون در پیشگیری، درمان و جلوگیری از پیشرفت بیماری های مربوط مؤثر است.
همه چیز درباره فشارخون و راه های درمان آن
-
فشار خون چیست؟
فشار خون طبیعی یک عملکرد حیاتی بدن است. فشار خون همان نیرویی است که خون را از طریق سیستم گردش خون ما به حرکت در میآورد و بدون آن، اکسیژن یا مواد مغذی از طریق شریانها به بافتها و اندامهای ما نمیرسد و گلبولهای سفید خون در بدن ما توزیع نمیشوند. فشار خون همچنین به حمل مواد زائد سمی در بدن ما از طریق کبد و کلیه کمک میکند. قلب با بیرون راندن خون هنگام انقباض در هر ضربان قلب، فشار خون ایجاد میکند. فشار خون نیز به دلیل اختلاف فشار بین قلب و شاخههای کوچکتر سرخرگها ایجاد میشود.
-
فشار خون چگونه اندازهگیری میشود؟
فشار خون با دو عدد به یک اندازه مهم بیان میشود، برای مثال 120/80. نبض جریان خون و فشاری که وارد میکند، لحظه به لحظه تغییر میکند. این فشار، به هنگام ضربان قلب به بالاترین میرسد (این عدد، فشار سیستولیک هست) و در فاصله میان ضربان قلب به پایینترین میرسد (که این نیز فشار دیاستولیک است). فشار خون سیستولیک عدد بزرگتر یعنی 120هست و عدد کوچکتر یعنی 80، فشار خون دیاستولیک محسوب میشود. واحدهای این اعداد نیز «میلیمتر جیوه» mmHg هستند.
-
فشار خون طبیعی چند است؟
زمانی که فشار خون طبیعی است، عدد بالایی کمتر از 120 و عدد پایینی کمتر از 80 است. اگر اعداد بالاتر از این محدوده ایده آل باشد، قلب برای پمپاژ خون به بدن بسیار سخت کار میکند و در واقع نشان دهنده فشار خون بالا است. در مقابل وقتی اعداد کمتر از حد ایده آل هستند، به این معنی است که فشار خون شما خیلی پایین است و خون اکسیژندار کافی برای بدن و قلب شما تامین نمیکند. فشار خون پایین به عنوان افت فشار خون نیز شناخته میشود. البته اگر اعداد کمی بالاتر یا کمی پایینتر باشند جای نگرانی نیست مگر این که علایم خاصی را تجربه کنید.
-
فشار خون بالا و علایم آن:
فشار خون بالا یا هایپرتانسیون یک بیماری مزمن است که معمولاً در افراد بالای ۴۰ سال و با تاریخچه خانوادگی از فشار خون بالا رخ میدهد. فشار خون بالا به معنای فشار بیش از حد خون در دیوارههای رگها است. این بیماری مزمن است و میتواند عوارض جدی روی سلامتی فرد داشته باشد. بنابراین، شناسایی علائم و نشانههای فشار خون بالا بسیار مهم است. فشارخون بالا اغلب هیچ علامتی ندارد، بنابراین مهم است که به طور منظم فشارخون را چک کنید تا مطمئن شوید که از این لحاظ در سلامتی کامل هستید. اگر فشارخون شما خیلی بالا باشد، تغییرات سبک زندگی و رژیم غذایی مانند کاهش مصرف نمک، ورزش منظم و کاهش وزن میتواند به کاهش آن کمک کند. در برخی موارد ممکن است پزشکان داروها نیز تجویز کنند.
-
فشار خون پایین و علایم آن:
فشار خون پایین ممکن است عوارضی مثل سرگیجه یا غش را به همراه داشته باشد. به طور کلی، فشار خون پایین به اندازه ی فشار خون بالا دردسر ساز نیست، اما در برخی موارد می تواند نشانه ای از یک بیماری جدی باشد. به همین علت در ادامه مفصلا به عوارض و علائم فشار خون پایین میپردازیم.طبق گفته ی انجمن قلب آمریکا (AHA)، اغلب پزشکان معمولاً تا زمانی که علائم و نشانه های قابل توجهی در بیمار مشاهده نشود، فشار خون پایین را به عنوان یک مشکل جدی نمی شناسند.در برخی موارد، فشار خون بسیار پایین نشانه ی یک واکنش آلرژیک یا خونریزی داخلی می باشد. بنابراین، اگر فشار خون پایین منجر به کمبود اکسیژن و مواد مغزی به مغز، قلب و سایر اندام های حیاتی بدن شود، ممکن است جان بیمار به خطر بی افتد.با این وجود معمولاً فشار خون پایین به اندازه ی فشار خون بالا خطرناک نیست و ترجیحاً بهتر است فشار خون شما پایینتر از حد نرمال باشد. زیرا خطر مشکلات مختلف سلامتی و بیماری های جدی در افراد مبتلا به فشار خون پایین بسیار کمتر از بیماران مبتلا به فشار خون بالا است.
اجزای تشکیل دهنده فشارسنج های آنالوگ:
کاف
کاف یک روکش پارچه ای دارد که دو لایه و مستطیل شکل است و حدود ۶۰ سانتیمتر طول دارد کاف دور بازوی فرد بسته می شود و خاصیت ارتجاعی ندارد.اندازه کاف خیلی مهم است اگر اندازه کاف بزرگتر یا کوچکتر از بازوی فرد باشد فشار خون را به درستی نشان نمی دهد.
کیسه هوا
یک کیسه لاستیکی و قابل انبساط است که درون بازوبند قرار دارد.کیسه هوا قابل مشاهده نیست معمولا اندازه عرض کیسه هوا ۱۵-۱۳ سانتیمتر است و طول آن ۳۵-۳۰ سانتیمتر است.
لوله های لاستیکی
دو لوله از کیسه هوا خارج می شوند.یکی از لوله ها به پمپ و دیگری به مانومتر (جیوه ای یا عقربه ای) وصل می شود.فقط هوا در لوله لاستیکی و کیسه ی هوای بازوبند جریان دارد.
پمپ لاستیکی ،دریچه و پیچ تنظیم هوا
این پمپ به انتهای یکی از لوله های لاستیکی وصل می شود و از کیسه به لوله دوم لاستیکی و از انتهای لوله دوم به مانومتر (فشارسنج) وصل است.یک دریچه کنترل روی پمپ قرار دارد که به وسیله یک پیچ باز و بسته می شود.پر کردن کیسه هوا به صورت دستی با تنظیم پیچ فلزی انجام می شود. وقتی کیسه پر می شود پیچ را ببندید مشاهده می کنید که سطح جیوه در فشارسنج جیوه ای یا عقربه در فشارسنج عقربه ای تابت می ماند و زمانی که پیچ را باز میکنید سطح جیوه پایین می آید یا عقربه فشارسنج به عقب می رود.
مانومتر
مانومتر برای سنجش و نمایش فشار خون بیمار استفاده می شود.مانومتر بر حسب دستگاه یا جیوه ای با عقربه ای.
گوشی پزشکی
گوشی پزشکی که از سه قسمت انتهای گوشی ،لوله لاستیکی و دیافراگم (سر گوشی) تشکیل شده است.در انتهای گوشی دو لوله فلزی با لایه های پلاستیکی تشکیل شده که در گوش قرار می گیرد.لوله های لاستیکی از یک طرف به دیافراگم وصل است و از یک طرف به دوتا گوشی وصل می شود. دیافراگم صفحه فلزی است که به انتهای لوله لاستیکی متصل است.
مخزن جيوه(در فشارسنج جیوه ای)
مخزن جيوه در انتهاي دستگاه و داخل لوله شيشه اي قرار دارد و داراي يك پيچ تنظيم است ورود و خروج جيوه را به داخل لوله شيشه اي تنظيم مي كند. قبل از اندازه گيري فشار خون بايد پيچ مخزن جيوه باز شود تا اجازه دهد جيوه به درون لوله راه يابد. در زماني كه هيچ فشاري وجود ندارد سطح جيوه در لوله بايد بر روي صفر باشد. پس از خاتمه اندازه گيري بايد دستگاه را كج نمود تا جيوه درون لوله به سمت مخزن هدايت شود و سپس پيچ مخزن را بست تا در زماني كه از دستگاه استفاده نمي شود جيوه در لوله باقي نماند.
لوله شيشه اي(در فشارسنج جیوه ای)
اين لوله درون يك محفظه فلزي قرار دارد كه برحسب ميليمتر جيوه و به فاصله هاي ۱۰ ميليمتر جيوه درجه بندي شده است. با باد كردن كيسه هوا، در صورتي كه پيچ مخزن جيوه باز باشد، جيوه به درون لوله راه يافته و بالا ميرود و با تخليه باد كيسة هوا، سطح جيوه در لوله پايين مي آيد. ميزان فشار را ميتوان از روي سطح جيوه در لوله مدرج خواند. چون سطح جيوه به صورت هلالي در لوله قرار دارد براي خواندن ميزان فشار خون بايد بالاترين نقطه هلال جيوه در ستون را در نظر گرفت. در دستگاه عقربه اي به جاي مخزن جيوه و لولة شيشه اي از يك فشارسنج عقربه اي استفاده شده است كه با يك فنر كار ميكند و بقيه قسمتهاي آن مشابه دستگاه جيوه اي است.